Infobesitas en bibliorexia

Posted by Frank Huysmans on 2 december 2014 | 4 Comments

National Taiwan Normal University Library (www.ealrga.org.au)

National Taiwan Normal University Library (www.ealrga.org.au)

Taiwan kennen we als een van de vier Aziatische tijgers. Het eiland, dat wij in de zeventiende eeuw Formosa noemden en nog een tijdje hebben gekoloniseerd, telt 23 miljoen inwoners op een oppervlakte vergelijkbaar met die van Nederland. Er zijn 22 algemene universiteiten, waarvan er elf bachelor- en masterprogramma’s in de library and information science (LIS) aanbieden. Er worden vier LIS-tijdschriften uitgegeven.

Toen ik die getallen hoorde, tijdens een paperpresentatie op een conferentie, belandde mijn onderkaak op de vloer. We hebben het over een land met evenveel inwoners als Nederland en Vlaanderen samen. Ook het welvaartsniveau is vergelijkbaar. Toch zijn er hier maar twee universiteiten, in Antwerpen en Amsterdam, die een universitaire graad in dit vak aanbieden.

Nog wel. In Antwerpen wordt een streep gezet door de master Informatie- en Bibliotheekwetenschap, zoals elders in dit blad is te lezen. In Amsterdam zit de faculteit Geesteswetenschappen door teruglopende studententallen en een ander financieringsmodel in de problemen. Dunbevolkte masters, zoals die in de culturele informatiewetenschap waaraan ik bijdraag, moeten vrezen voor het ergste. Waarmee de enige van wereldwijd 59 ‘iSchools‘ uit ons taalgebied zou verdwijnen.

Geen bibliotheek in Kroatië neemt je aan in vaste dienst zonder een universitaire graad

En Nederlandstalige bibliotheekwetenschappelijke tijdschriften – daaraan wagen we ons niet eens. Er zijn niet genoeg mensen om ze vol te schrijven, laat staan geïnteresseerden die ze zouden willen lezen. Die lezers zijn er straks wellicht evenmin in het hoger beroepsonderwijs. Daar voegt men de opleidingen IDM samen met opleidingen in de IT, bedrijfskunde en andere populairdere studies tot brede bachelors waar je hooguit nog een IDM-achtige specialisatie kunt volgen.

Aberystwyth University (www.aber.ac.uk/en)

Aberystwyth University (www.aber.ac.uk/en)

In het Verenigd Koninkrijk, waar de bibliotheken het ook niet makkelijk hebben, staan de opleidingen bij mijn weten niet onder druk. Ook niet in ‘kleinere’ steden als Sheffield en Edinburgh, laat staan Aberystwyth (18.965 zielen). Ik zie althans geregeld vacatures voor jong aanstormend talent voorbij komen op Twitter en LinkedIn. Ook in de VS is kritieke massa genoeg. Bijna iedere zichzelf respecterende universiteit heeft een LIS-opleiding, al was het maar om de toekomstige medewerkers van de eigen universiteitsbibliotheek op te leiden. En neem de jongste EU-lidstaat, Kroatië. Nog geen vijf miljoen inwoners, een welvaartsniveau de helft van het onze, maar wel drie universiteiten waar je bibliotheek- en informatiewetenschap kunt studeren. Omdat, en nu komt het, geen bibliotheek je aanneemt in vaste dienst zonder een universitaire graad of althans de belofte er binnen afzienbare tijd een te halen. Eenmaal binnen verdien je een salaris waar je op verjaardagsfeestjes mee voor de dag kunt komen.

Bij ons in Nederland daalt in één jaar tijd het aantal werknemers in openbare bibliotheken met vijftien procent, veel harder dan het aantal volwaardige vestigingen.
We zijn een vreemd volk. Tegen hoog water bouwen we een dijk. Infobesitas denken we tegen te kunnen houden met bibliorexia.


Deze column verschijnt in Informatieprofessional, jaargang 19 nr. 9, december 2014.


Creative Commons License
Infobesitas en bibliorexia by Frank Huysmans is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Posted in beleid, columns, opinie, vakpublicaties | Tagged , , , |

4 reacties op “Infobesitas en bibliorexia”

  1. […] negende IP van dit jaar schrijft Frank Huysmans daar een column over en die staat inmiddels al op zijn site. Ik kan het iedereen aanraden om te lezen, of je nou wel of niet in het bibliotheekvak […]

  2. Elvira Caneda Cabrera schreef:

    Beste Frank,

    Heel erg bedankt voor je scherpe analyse van de situatie en dramatische toekomst die je voorziet voor de Bibliotheek- en Informatiesector in Nederland. Ik deel je mening volledig.

    Er ontbreekt kennis en expertise bij veel instellingen. De kennis die er nog is, is heel erg versnipperd en komt daardoor niet ten goede aan een gezamenlijke aanpak. Deze aanpak is nodig om antwoord te geven op de uitdagingen die de toegang tot informatie in de 21ste eeuw met zich meebrengen. We zijn helemaal niet klaar voor de toekomst!

    Innovatiekracht, ondernemerschap en strategisch denken zijn hierbij nodig om beleid te ontwikkelen en een nieuwe infrastructuur neer te zetten.
    En hiervoor hebben we naar mijn mening nog steeds universitaire opleidingen in de bibliotheek- en informatiewetenschap nodig, omdat dan

    • aandacht besteed kan worden aan de nieuwe relevante thema’s, en nieuwe concepten, methoden en technieken kunnen worden ontwikkeld
    • de kennis en deskundigheid die er is gedeeld en aangevuld moet worden met nieuwe vaardigheden om deze sector sterker te maken (leven lang leren)
    • de combinatie van opleiding en praktijk het kritisch denken kan stimuleren dat instellingen en bedrijven nodig hebben om te groeien, samen te werken en te veranderen.

    Het gaat namelijk over professionalisering. Professionalisering is een continu proces waarin verbeteren van het beroep centraal staat.
    Nederland kan zeker een voorbeeld nemen aan nieuwe ontwikkelingen in andere landen. Echter, veel vragen zullen worden beantwoord vanuit de Nederlandse situatie. Onderzoek van Nederlandse bodem met inderdaad minstens één LIS-tijdschrift waarin de uitkomsten van onderzoek worden gepubliceerd en gesprekken kunnen worden gevoerd.

    Ter aanvulling op je vergelijking onderzoek in andere landen:

    • In Spanje is er een nieuw aanbod aan universitaire LIS-opleidingen die de afspraken van Bologna volgen (de BAMA structuur). LIS-opleidingen zijn herzien en sluiten zich aan bij de i-schools (samenvatting van deze studie in het Engels hier.)
    • In de VS en Canada zijn er goede masterprogramma’s voor Bibliotheek- en Informatiewetenschap en daarnaast vind je er een maatschappelijke betrokkenheid, ondernemerschap en innovatieve kracht die een voorbeeld zouden kunnen zijn voor andere landen. Het is voor niets dat er een Center for the Future of Libraries in het leven is geroepen met o.a. speciale aandacht voor ‘innovative thinkers to help libraries address emerging issues’; zie hier.

    Kun je je voorstellen dat in Nederland bij andere professionele beroepen zoals huisartsen en advocaten de wetenschappelijke opleidingen weg zouden vallen?
    Infobesitas + bibliorexia = biblioondergang.

  3. Aart schreef:

    tijdens het recente knvi-congres sprak voorzitter michel wesseling lovende woorden betreffende de broodnodige aanwas van leden en samenwerking met aanpalende sectoren als archief en div.

    veeleer zou, om verzekerd te blijven van nieuwe leden, sterker nog ook over 25 jaren nog bestaansrecht te hebben de opleiding van toekomstige beroepsgenoten (meer) aandacht verdienen.

    ik ben benieuwd op welke wijze en wanneer in elk geval de knvi zich met dit onderwerp bezig zal houden.

  4. leo willemse schreef:

    In de openbare bibliotheeksector-van de rest weet ik niks-is door de terreur van de uitleencijfers nooit voldoende ingezet op echte (bibliotheek) kennis van de medewerkers, waardoor die kennis-heus wel aanwezig na een 3 of 4jarige bibliotheekopleiding-als “onbelangrijk”is weggezet. Uitleencijfers-het zo goed mogelijk beheren van de bibliotheekcollectie, alles daarop toesnijden-hebben bibliotheekmedewerkers tot efficiënte maar als inhoudelijk niet ter zake doende medewerkers “omgebouwd”. Dan neemt het publiek je niet serieus, en willen mensen ook niet die opleiding gaan doen. Zo kalft de beroepskennis af.En daarom denken gemeenten dat bibliotheken die minder uitlenen dan in 1992 niet meer van belang zijn.

Laat een reactie achter bij leo willemseReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.