Toen ik die getallen hoorde, tijdens een paperpresentatie op een conferentie, belandde mijn onderkaak op de vloer. We hebben het over een land met evenveel inwoners als Nederland en Vlaanderen samen. Ook het welvaartsniveau is vergelijkbaar. Toch zijn er hier maar twee universiteiten, in Antwerpen en Amsterdam, die een universitaire graad in dit vak aanbieden.
Nog wel. In Antwerpen wordt een streep gezet door de master Informatie- en Bibliotheekwetenschap, zoals elders in dit blad is te lezen. In Amsterdam zit de faculteit Geesteswetenschappen door teruglopende studententallen en een ander financieringsmodel in de problemen. Dunbevolkte masters, zoals die in de culturele informatiewetenschap waaraan ik bijdraag, moeten vrezen voor het ergste. Waarmee de enige van wereldwijd 59 ‘iSchools‘ uit ons taalgebied zou verdwijnen.
Geen bibliotheek in Kroatië neemt je aan in vaste dienst zonder een universitaire graad
En Nederlandstalige bibliotheekwetenschappelijke tijdschriften – daaraan wagen we ons niet eens. Er zijn niet genoeg mensen om ze vol te schrijven, laat staan geïnteresseerden die ze zouden willen lezen. Die lezers zijn er straks wellicht evenmin in het hoger beroepsonderwijs. Daar voegt men de opleidingen IDM samen met opleidingen in de IT, bedrijfskunde en andere populairdere studies tot brede bachelors waar je hooguit nog een IDM-achtige specialisatie kunt volgen.
In het Verenigd Koninkrijk, waar de bibliotheken het ook niet makkelijk hebben, staan de opleidingen bij mijn weten niet onder druk. Ook niet in ‘kleinere’ steden als Sheffield en Edinburgh, laat staan Aberystwyth (18.965 zielen). Ik zie althans geregeld vacatures voor jong aanstormend talent voorbij komen op Twitter en LinkedIn. Ook in de VS is kritieke massa genoeg. Bijna iedere zichzelf respecterende universiteit heeft een LIS-opleiding, al was het maar om de toekomstige medewerkers van de eigen universiteitsbibliotheek op te leiden. En neem de jongste EU-lidstaat, Kroatië. Nog geen vijf miljoen inwoners, een welvaartsniveau de helft van het onze, maar wel drie universiteiten waar je bibliotheek- en informatiewetenschap kunt studeren. Omdat, en nu komt het, geen bibliotheek je aanneemt in vaste dienst zonder een universitaire graad of althans de belofte er binnen afzienbare tijd een te halen. Eenmaal binnen verdien je een salaris waar je op verjaardagsfeestjes mee voor de dag kunt komen.Bij ons in Nederland daalt in één jaar tijd het aantal werknemers in openbare bibliotheken met vijftien procent, veel harder dan het aantal volwaardige vestigingen.
We zijn een vreemd volk. Tegen hoog water bouwen we een dijk. Infobesitas denken we tegen te kunnen houden met bibliorexia.
Deze column verschijnt in Informatieprofessional, jaargang 19 nr. 9, december 2014.
Infobesitas en bibliorexia by Frank Huysmans is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
[…] negende IP van dit jaar schrijft Frank Huysmans daar een column over en die staat inmiddels al op zijn site. Ik kan het iedereen aanraden om te lezen, of je nou wel of niet in het bibliotheekvak […]
Beste Frank,
Heel erg bedankt voor je scherpe analyse van de situatie en dramatische toekomst die je voorziet voor de Bibliotheek- en Informatiesector in Nederland. Ik deel je mening volledig.
Er ontbreekt kennis en expertise bij veel instellingen. De kennis die er nog is, is heel erg versnipperd en komt daardoor niet ten goede aan een gezamenlijke aanpak. Deze aanpak is nodig om antwoord te geven op de uitdagingen die de toegang tot informatie in de 21ste eeuw met zich meebrengen. We zijn helemaal niet klaar voor de toekomst!
Innovatiekracht, ondernemerschap en strategisch denken zijn hierbij nodig om beleid te ontwikkelen en een nieuwe infrastructuur neer te zetten.
En hiervoor hebben we naar mijn mening nog steeds universitaire opleidingen in de bibliotheek- en informatiewetenschap nodig, omdat dan
Het gaat namelijk over professionalisering. Professionalisering is een continu proces waarin verbeteren van het beroep centraal staat.
Nederland kan zeker een voorbeeld nemen aan nieuwe ontwikkelingen in andere landen. Echter, veel vragen zullen worden beantwoord vanuit de Nederlandse situatie. Onderzoek van Nederlandse bodem met inderdaad minstens één LIS-tijdschrift waarin de uitkomsten van onderzoek worden gepubliceerd en gesprekken kunnen worden gevoerd.
Ter aanvulling op je vergelijking onderzoek in andere landen:
Kun je je voorstellen dat in Nederland bij andere professionele beroepen zoals huisartsen en advocaten de wetenschappelijke opleidingen weg zouden vallen?
Infobesitas + bibliorexia = biblioondergang.
tijdens het recente knvi-congres sprak voorzitter michel wesseling lovende woorden betreffende de broodnodige aanwas van leden en samenwerking met aanpalende sectoren als archief en div.
veeleer zou, om verzekerd te blijven van nieuwe leden, sterker nog ook over 25 jaren nog bestaansrecht te hebben de opleiding van toekomstige beroepsgenoten (meer) aandacht verdienen.
ik ben benieuwd op welke wijze en wanneer in elk geval de knvi zich met dit onderwerp bezig zal houden.
In de openbare bibliotheeksector-van de rest weet ik niks-is door de terreur van de uitleencijfers nooit voldoende ingezet op echte (bibliotheek) kennis van de medewerkers, waardoor die kennis-heus wel aanwezig na een 3 of 4jarige bibliotheekopleiding-als “onbelangrijk”is weggezet. Uitleencijfers-het zo goed mogelijk beheren van de bibliotheekcollectie, alles daarop toesnijden-hebben bibliotheekmedewerkers tot efficiënte maar als inhoudelijk niet ter zake doende medewerkers “omgebouwd”. Dan neemt het publiek je niet serieus, en willen mensen ook niet die opleiding gaan doen. Zo kalft de beroepskennis af.En daarom denken gemeenten dat bibliotheken die minder uitlenen dan in 1992 niet meer van belang zijn.