De Noorderlingen, van Alex van Warmerdam. Nog nooit gezien? Beslist doen. Plaats van handeling: een nooit afgebouwde, afgelegen woonwijk begin jaren zestig naast een aangeplant dennenbos. Meesterlijk: de scènes waarin postbode Plagge, gezeten aan de rand van een bosvijver, met een fluitketel op een houtvuurtje de nog door hem te bezorgen brieven openstoomt en leest. Waarna hij ze weer dichtlikt en terug in de tas stopt. Zo komt hij te weten dat de zwaar bijziende boswachter onvruchtbaar is. Deze Anton Derkinderen doet verwoede pogingen de postbode op heterdaad te betrappen. Aanvankelijk is de postbode hem te slim af en roept vanuit een boom: ‘Lief jagertje! Maak me dan een kindje!’ Later krijgt de boswachter hem toch te pakken. Maar met de spionerende postbeambte loopt het uiteindelijk beter af. Het is de jager die blind wordt.
De Noorderlingen dus. De film schoot me weer te binnen toen de Amerikaanse president onlangs in Berlijn was. Edward Snowden was de weken ervoor flink aan de bel gaan hangen. De Guardian en de Washington Post deden de rest en onthulden PRISM, een gigantisch digitaal observatieprogramma van de Amerikaanse National Security Agency (NSA). De arme Obama – yes we scan! – moest met hangende pootjes en de staart tussen de benen naar, of all places, Stasi-Hochburg Berlijn. Daar hing bij de toegangspoort tot de vroegere Amerikaanse sector Checkpoint Charlie een spandoek met Your privacy ends here. En op de door Obama eerder zo geliefde sociale media ging een foto van hem rond met een kleine blonde knul. Tekstballon bij knul: ‘Mijn papa zegt dat u ons online bespioneert.’ Tekstballon Obama: ‘Hij is niet je papa.’
Zoals we vroeger giftige stoffen door de gootsteen kieperden, weten we nu dat we daarmee onze leefomgeving en dus onszelf schaden. Onze alledaagse omgang met informatie moet dezelfde ethische en zelfkritische dimensie krijgen.
Trek je het snuffelen in andermans privacy ver genoeg door, dan wordt het vanzelf absurd komisch. Maar het lachen is burgers en veiligheidsdiensten in de wereld inmiddels wel vergaan. Negentien burgerrechtenorganisaties hebben de NSA aangeklaagd wegens het schenden van een van de grondrechten, de vrijheid van verzameling en organisatie. Overal in de vrije (lees: de zich vrij wanende) wereld ligt de werkwijze van de veiligheidsdiensten onder een vergrootglas. Leidende vraag: staan ze nog onder democratische controle of zijn we aan het afglijden naar een nieuw soort totalitarisme?
De vertrouwenscrisis roept de vraag op of we wel goed genoeg beseffen hoe groot de politieke en economische belangen zijn bij de wereldomspannende informatiestromen. En of het recht wel voldoende weerstand kan bieden aan die belangen. In een doordacht essay, Information consumerism: The price of hypocrisy trekt Evgeny Morozov een interessante parallel tussen de ecologische problematiek en die van de privacy. Zoals we vroeger giftige stoffen door de gootsteen kieperden, weten we nu dat we daarmee onze leefomgeving en dus onszelf schaden. Onze alledaagse omgang met informatie moet dezelfde ethische en zelfkritische dimensie krijgen, aldus Morozov. Informatievaardig en mediawijs moeten we zijn bij het whatsappen, skypen en gmailen. Om te voorkomen dat we net als de boswachter uit De Noorderlingen van bijziend geheel blind worden.
Deze column verschijnt in Informatieprofessional, jaargang 17, nummer 6 (augustus 2013).
Posted by Frank Huysmans on 25 juli 2013 | Posted in beleid, columns, opinie, vakpublicaties |
netzpolitik.org – CC-BY-SA 3.0
Maar de implicaties van deze affaire reiken veel verder. Het gaat om het fundamentele punt van de verhouding tussen burgers en overheid. De afgelopen week kwamen de colleges sociale en politieke filosofie weer terug die ik eind jaren tachtig aan de Nijmeegse universiteit volgde. Over het sociaal contract tussen burgers. Over burgers die in het besef van een algemeen belang het machtsmonopolie bij de overheid leggen. Burgers die in laatste instantie zelf – via representatieve democratie en algemene verkiezingen – de controle op die macht blijven uitoefenen. Op een overheid die ondergeschikt en dienstbaar is aan een in een democratisch proces gedefinieerd algemeen belang.
Met PRISM is een grens overschreden die een overheid in een vrije democratie nooit mag overschrijden. Wat hier is gebeurd, is dat de overheid zich bevoegdheden heeft toegeëigend ‘in het algemeen belang’ (het voorkomen van terroristische aanslagen) zonder haar burgers daar vooraf in te kennen – lees: ze heeft het voor haar burgers verborgen gehouden. Met als gevolg dat alles wat we de afgelopen jaren hebben gedeeld via diensten van Microsoft, Google, Facebook, Skype, Apple en andere Amerikaanse platforms, is opgeslagen en kan worden doorzocht zonder dat wij als burgers daarvan wisten. Wij gingen ervan uit dat wat we mailden en deelden door de desbetreffende bedrijven onder de pet zou worden gehouden. Die bedrijven vroegen ons immers om hun privacy policy te ondertekenen. Nu blijkt dat geheime diensten die bedrijven hebben overtuigd van de noodzaak (lees: onder druk hebben gezet om) die gegevens op te hoesten voor monitoring. En sterker nog: vandaag werd bekend dat Microsoft informatie over beveiligingslekken deelt met de Amerikaanse inlichtingendiensten. Die kunnen dan eerst inbreken in systemen elders in de wereld, voordat de lekken worden gedicht met beveiligingspatches.
Wat hier is gebeurd, is dat de overheid zich bevoegdheden heeft toegeëigend ‘in het algemeen belang’ (het voorkomen van terroristische aanslagen) zonder haar burgers daar vooraf in te kennen – lees: ze heeft het voor haar burgers verborgen gehouden.
Mochten die geheime diensten zomaar alles doen met onze privégegevens? Nee. Maar na 9-11 is er in de VS een mogelijkheid gecreëerd om via niet-openbare rechtspraak toegang te krijgen tot al die gegevens. Negenennegentig komma zevenennegentig procent van de verzoeken worden ingewilligd. 
En dan is het nog de vraag of de medewerkers van de geheime dienst netjes binnen dit toch al ruime mandaat blijven en alleen op zoek gaan naar de zoekwoorden waarnaar ze mogen zoeken. Wat bijvoorbeeld als ze de e-mails van topmensen van bankiers kunnen meelezen en met voorkennis gaan handelen op de beurs?
Akkoord, het zijn vooralsnog beweringen van een klokkenluider. Geen gewone burger of politieke partij die deze op waarheidsgehalte kan toetsen. De onderste steen van het PRISM-schandaal moet nog boven komen, maar het lijkt er toch sterk op dat de Amerikaanse overheidsspionnen zich niet aan de wet heeft gehouden. En jazeker, ook de Nederlandse overheid heeft inmiddels de schijn tegen. Dat is het begin van het einde van de rechtsorde: een overheid die zich niet aan de wet houdt en niet de waarheid spreekt over wat ze werkelijk doet of toestaat.
We hebben het allemaal al eerder gezien: een staat die zich zogenaamd in het algemeen belang tegen zijn burgers keert. In het vrije westen dachten dat we dat zoiets alleen in onvrije communistische en dictatoriaal geregeerde samenlevingen gebeurde. We laafden ons aan films als Das Leben der Anderen en prezen ons gelukkig dat we niet in het oostblok waren geboren. En Enemy of the State was natuurlijk pure fictie.
Nu weten we beter. Gelukkig kunnen we er nog een beetje om lachen, maar triest en extreem verontrustend blijft het. Niemand heeft het grappiger én cynischer weten te verwoorden als de Amerikaanse komiek Stephen Colbert op Twitter.
Het ‘niets te verbergen’-tegenargument wordt hiermee onderuit gehaald. Want waarom deed de NSA dit in het geniep; had het soms iets te verbergen? Een ander argument, dat door Obama zelf naar voren werd gebracht, luidt: ‘je moet een beetje privacy opgeven zodat de overheid/geheime dienst de wereld voor ons allen veiliger kan maken. Het is op zijn minst omstreden dat PRISM iets heeft bijgedragen aan het voorkomen van terroristische aanslagen. De NSA beweert van wel, maar zal hiervan waarschijnlijk geen details willen prijsgeven for security reasons. Experts menen het tegenovergestelde. Nog afgezien van de vraag of het wenselijk is dat de privécorrespondentie van iedereen wordt doorgevlooid zodat er op basis van waarschijnlijkheidsberekeningen alarmbellen gaan rinkelen – dus zonder dat er van een verdenking sprake is.
En dan Nederland. Als burgers van dit dichtbekabelde landje vallen wij niet onder de privacybescherming die de Amerikanen onder hun eigen wetgeving genieten. De NSA kan sowieso alle data van niet-Amerikaanse staatsburgers bekijken. Als de Nederlandse AIVD toegang heeft tot die NSA-data, zoals de Telegraaf op gezag van ‘inlichtingenbronnen’ meldde, is er geen rem op wat onze eigen spionagedienst over ons te weten kan komen.
Wat kunnen we doen om dit te voorkomen?
- Ons informeren over de werkelijke omvang van de afluisterpraktijken. The Guardian en de Washington Post zijn leidend in de berichtgeving. Volg ook de acties van de Amerikaanse Electronic Frontier Foundation (EFF) en het Nederlandse Bits of Freedom (BoF).
- Teken petities als deze van EFF om druk op politici te zetten. Er wordt wel eens geschamperd over de effectiviteit van online actievoeren, maar mooi dat het omstreden ACTA-voorstel door de EU werd afgeserveerd na druk vanuit de basis.
- Versleutel correspondentie die je geheim wilt houden. Het is niet moeilijk met Pretty Good Privacy, alleen beide partijen in het mailverkeer moeten wel meedoen. Ook versleuteld bellen is goed mogelijk.
- Stap in je dagelijkse internetgebruik waar mogelijk over op niet-Amerikaanse platforms. Die zijn er namelijk in overvloed.
- Praat met familie, vrienden en (on)bekenden over wat je hebt geleerd. Raise awareness.
Als burgers kunnen we het niet over onze kant laten gaan dat de rechtstaat niet wordt gerespecteerd door de organen van de rechtstaat zelf. Zorg dat de omvang van het probleem – ook in Nederland – duidelijk wordt. Zorg dat het schouderophalen stopt.
Posted by Frank Huysmans on 18 juni 2013 | Posted in beleid, opinie | Tagged AIVD, NSA, overheid, PRISM, privacy
|
Iedereen heeft het tegenwoordig over altmetrics. Maar wat zijn het en waarom zijn ze er gekomen? En lossen ze hun belofte wel in, of maken ze de problemen die ze moesten oplossen alleen maar groter?
http://altmetric.com
Niemand kan nog bijhouden wat er aan wetenschappelijke publicaties verschijnt. Zeker niet in de wetenschap als geheel en ook niet meer in de meeste disciplines en subdisciplines. Om het zoeken naar goede en waardevolle publicaties te vergemakkelijken, zijn in de loop der jaren maten gecreëerd die iets zeggen over de impact die een publicatie heeft (gehad). Deze zijn gebaseerd op het aantal citaties dat een wetenschappelijke bijdrage heeft ‘gescoord’. Nu de wetenschap meer en meer vervlochten raakt met het open en sociale web, groeit de kritiek op deze manier van impact meten. Door puur en alleen citaties te tellen, krijg je geen volledig beeld van de weg die een publicatie in een wetenschapsgebied aflegt. Er worden webpagina’s opgeroepen, er wordt doorgebladerd, gedownload, geüpload en gearchiveerd in persoonlijke bibliotheken zoals Mendeley, er wordt over artikelen geschreven door wetenschapsbijlages en -blogs, men attendeert er anderen op via Twitter, Google+ en Facebook. Doordat veel van die webplatforms zulke informatie bijhouden en publiek maken via hun open application programming interface (API), kunnen maten worden berekend die een indicatie geven van deze vormen van verspreiding en (latente) impact. Wetenschap is op het sociale web gearriveerd, en dat sociale web geeft daarvoor iets terug in de vorm van altmetrics.
Waarom altmetrics?
Op 26 oktober 2010 wordt een manifest gepubliceerd op de site altmetrics.org. Vier relatief jonge wetenschappers, onder wie Paul Groth van de Vrije Universiteit, roepen anderen ertoe op in een gezamenlijk proces te werken aan nieuwe maten die wetenschappers kunnen helpen het kaf van het koren te scheiden. De bestaande maten, de Journal Impact Factor (JIF) voorop, zijn onzuiver en te eenzijdig gericht op wetenschappelijke impact. Het sociale web maakt dat kopieën-voor-eigen-gebruik van wetenschappelijke artikelen niet langer stof vergaren in een kast, maar op sociale platforms als Mendeley en Zotero aan een tweede leven beginnen. Zulke platforms helpen onderzoekers met het vinden van andere voor hen relevante literatuur. Als voldoende wetenschappers in je eigen veld meedoen, ontstaan recommender-achtige mogelijkheden: ‘anderen die paper X uploadden, deden dat ook met papers Y en Z’. Er valt wat voor te zeggen om ook het delen van papers op zulke platforms als een vorm van impact te zien. En die als zodanig te gaan meten in aanvulling op citatiescores. Net als het aantal attenderingen dat wetenschappers afgeven op sociale media als Twitter, Google+ en Facebook.
Wat is er mis met de impact factor?
Het ontstaan van altmetrics kan niet los worden gezien van de groeiende ontevredenheid met de Journal Impact Factor (JIF). Deze JIF is de afgelopen decennia verworden tot de maat aller dingen in veel takken van wetenschap. Reputaties van individuele onderzoekers, onderzoeksgroepen en hele faculteiten en universiteiten worden eraan afgemeten. Dat slaat nergens op, wordt al jaren betoogd, recent ook steeds vaker door hoofdredacteuren van de tijdschriften zelf. Op 17 mei jongstleden werd de San Francisco Declaration on Research Assessment (DORA) gepubliceerd, ondersteund door onder anderen de hoofdredacteur van Science. Deze verklaring roept op tot het loslaten van de impact factor als wetenschappelijke maat aller dingen. Waarom?
Door puur en alleen citaties te tellen, krijg je geen volledig beeld van de weg die een publicatie in een wetenschapsgebied aflegt.
De JIF is geïntroduceerd als een maat voor de wetenschappelijke impact van een tijdschrift. Het is een breuk met in de teller het aantal citaties dat artikelen in een jaargang van het tijdschrift hebben gescoord in de twee jaargangen daarna – in hetzelfde, of in andere tijdschriften. In de noemer staat het aantal artikelen dat in de jaargang zelf is gepubliceerd. Hoe hoger het gemiddelde aantal citaties in een tijdschrift, hoe hoger de impact en hoe beter het tijdschrift, is de redenering. Met als zelfversterkend effect dat de ‘betere’ wetenschappers in de betere tijdschriften zullen willen publiceren, waardoor het tijdschrift meer citaties zal blijven scoren dan andere.
Rammelende validiteit
De bezwaren tegen de JIF richten zich op de validiteit van de maat zelf en op hoe de JIF in het wetenschappelijke bedrijf wordt geïnterpreteerd en gewaardeerd. Over de maat zelf vallen diverse kritiekpunten te horen.
http://www.swets.com/
Ook de exacte berekening van de ‘officiële’ JIF is onduidelijk. Thomson Reuters geeft de brondata niet vrij. Dit maakt de JIFs oncontroleerbaar, wat tegen de wetenschappelijke ethiek indruist. Ze blijken zelfs moeilijk of niet te reproduceren door anderen, zelfs als die over een deel van de brondata mogen beschikken. Bovendien is het interval tussen indienen en verschijnen van een artikel in aardig wat tijdschriften en wetenschapsgebieden behoorlijk. De kans dat een artikel al in de eerste 2 jaar na verschijnen wordt geciteerd – de citerende artikelen zitten nog in de publicatiepijplijn – is daardoor klein en de JIF geeft dan geen valide weergave van de impact.
Oneigenlijk gebruik
Over de interpretatie en waardering van de JIF is de kritiek evenmin mals. De JIF is een maat voor de impact van tijdschriften maar wordt in het wetenschappelijk bedrijf ook gebruikt voor de waardering van individuele artikelen en auteurs, en speelt een rol in het aanstellings- en afvloeiingsbeleid van universiteiten en onderzoeksinstituten. Als zodanig ontmoedigt hij vernieuwend werk omdat dat veel investeringen in tijd en faciliteiten vraagt. Daarentegen moedigt hij het veilig volgen van gebaande paden aan. Ook nodigt de JIF uit tot strategisch citeergedrag. Auteurs verwijzen onnodig naar eigen werk, dat van naaste collega’s (‘citatiekartels’) en de editors van het tijdschrift. Editors dringen er soms bij auteurs op aan om bij herziening van hun manuscripten ook verwijzingen naar eerdere artikelen in het eigen tijdschrift toe te voegen. En in hun editorials citeren ze eveneens die ‘eigen’ artikelen, zodat de JIF stijgt. Sommige editors maken hiervan gebruik en andere niet, wat de vergelijking scheef maakt.
Verder is de JIF minder goed bruikbaar in wetenschapsgebieden, met name in de geestes- en sociale wetenschappen, waar boeken minstens even belangrijke publicatiekanalen zijn. Toch worden auteurs ook daar vaak afgerekend op wat zij in tijdschriften hebben gepubliceerd en hoe zij daarin worden geciteerd. Bovendien verschillen de publicatieculturen en dus de JIFs tussen subdisciplines van één tak van wetenschap. Dit ten nadele van jonge onderzoekers die toevallig in de ‘verkeerde’ discipline hun carrière begonnen zijn.
Met name in de exacte wetenschappen gaan onderzoekers steeds vaker over tot ‘pre-publicatie’ op platforms als Arxiv.org van Cornell University Library. In competitieve gebieden is het belangrijk om de eerste groep te zijn die met een opvallend resultaat naar buiten komt. De lange weg die een manuscript heeft te gaan van indienen tot publicatie is dan een hindernis. Eenmaal op Arxiv gepubliceerd heeft het stuk al impact lang vóór het in een (al dan niet hoog gerankt) tijdschrift staat. De JIF staat erbij en kijkt ernaar. En tot slot: de JIF geeft nagenoeg geen zicht op de maatschappelijke impact van wetenschappelijk werk. In de medische wetenschap bijvoorbeeld is verspreiding van veelbelovende resultaten van nieuwe medicijnen en therapieën van groot belang. Ook al citeren artsen en verpleegkundigen die artikelen niet, de impact kan in termen van geredde of verlengde mensenlevens groot zijn.
Ook altmetrics zijn kwantitatieve maten. Doordat die in afzonderlijke dimensies worden weergegeven, krijg je toch meer zicht op kwalitatieve aspecten.
Aan een deel van deze bezwaren is Thomson Reuters tegemoetgekomen. Zo zijn er inmiddels meerdere JIFs beschikbaar, ook met een langere citeertermijn dan twee jaar. Er zijn ook gezuiverde versies waaruit zelfcitaten van auteurs en editors zijn verwijderd. Daarmee staan de grootste bezwaren nog overeind.
Wat betekent ‘altmetrics’?
Met altmetrics wordt gepoogd daar wat aan te doen. De naam wordt op twee manieren uitgelegd. Als alternative metrics, waarin het zich afzetten tegen de JIF en de verruiming van perspectief tot uitdrukking komen. En als article-level metrics, maten die de impact van de wetenschappelijke bijdrage zélf uitdrukken, niet die van het publicatiekanaal waarin ze zijn verschenen. Ze moeten worden gezien als aanvulling op en correctie van citatiescores als de JIF en het aantal views en downloads zoals die door tijdschriftuitgevers als indicatoren voor impact al worden geopenbaard.
Hoe worden altmetrics berekend?
Het concept ‘altmetrics’ bestaat nog maar kort. Er is dan ook nog geen vaststaande set van maten en waarschijnlijk komt die er ook nooit. Al was het maar omdat sociale platforms verschijnen en verdwijnen ten gunste van nieuwe, nog betere. En omdat het ontwikkelen van nieuwe maten niet wordt gestuurd maar een open proces is, waardoor er steeds betere en verfijndere kunnen komen. Op de altmetrics-website kan worden doorgeklikt naar een reeks tools waarin de momenteel meest gangbare maten zijn opgenomen:
- Aantal uploads van het artikel in webgebaseerde reference managers als Mendeley, Zotero en CiteULike;
- Aantal vermeldingen van het artikel in wetenschappelijke blogposts;
- Aantal vermeldingen van het artikel in berichten op nieuwssites;
- Aantal verwijzingen naar het artikel op sociale netwerken als Twitter, Google+ en Facebook, gewogen naar maximum aantal daarmee bereikte volgers.
Hoe de maten worden berekend, wordt in redelijk detail uit de doeken gedaan op de site van het open access publicatieplatform PLoSONE. De editors, onder wie een van de manifest-auteurs Cameron Neylon, benadrukken dat de maten nog verre van perfect en compleet zijn. Voor het kunnen tellen van vermeldingen op sociale media en in blogs is men afhankelijk van de API’s van de betreffende platforms of van aggregatoren (bij wetenschappelijke blogs). Werk in uitvoering dus. Maar zolang iedereen zich daarvan bewust blijft, is de kans op misinterpretaties à la de JIF niet zo groot. Omdat alles in de openbaarheid gebeurt, zijn attenderingen op fouten een kwestie van korte tijd.
Kwantiteit en kwaliteit
http://blogs.ntu.edu.sg
Het panacee?
Altmetrics zijn een goede aanvulling op citatiescores en downloadcijfers met hun beperkte zeggingskracht. Als wetenschap vervlochten raakt met het wereldwijde web is het ook goed dat de verspreiding op het web zelf beter in kaart wordt gebracht. Zijn de nieuwe maten daarmee het panacee voor alle problemen die met de JIF in verband zijn gebracht?
Net als bij de JIF verschillen wetenschapsgebieden en subdisciplines daarbinnen in publicatiecultuur en dat zal op het web niet anders zijn. Het citeren van andere soorten publicaties dan artikelen, zoals datasets en discussiestukken op blogposts, varieert zeker naar wetenschapsgebied. De hoogte van altmetrics vergelijken tussen die gebieden heeft dan ook even weinig zin, maar precies dat benadrukken de voorstanders zelf. Hun gaat het om het meer kwalitatief in de breedte kunnen inschatten hoe onderzoek is ‘geland’.
Zoals alle tellingen zijn ook deze gevoelig voor manipulatie. Een duizendtal likes op Facebook of mentions op Twitter is immers zo gekocht. Dit argument kan ook positief worden uitgelegd: juist omdat manipulatie mogelijk is, moet er aan de precieze hoogte van de maten weinig waarde worden gehecht – zoals dat bij de JIF eigenlijk ook had moeten gebeuren. Pessimistische waarnemers zien in dat laatste weer reden om te vrezen dat dezelfde misinterpretaties ook bij altmetrics hun lelijke kop zullen opsteken.
De praktijk zal de toegevoegde waarde van altmetrics aan het licht moeten brengen. Eerste evaluatiestudies zijn inmiddels verschenen die de traditionele en de alternatieve maten vergelijken (zie bijvoorbeeld hier en hier). Een correctie van de eenzijdige nadruk op publicaties in tijdschriften (ten koste van boeken en andere kanalen, zoals blogposts) en op de wetenschappelijke impact (ten koste van de praktische/maatschappelijke) was hoe dan ook wenselijk. Tel daarbij op dat open publicatieplatforms als PLoS ONE inmiddels hogere JIFs behalen dan veel traditionele tijdschriften, dan dringt zich het vermoeden op dat altmetrics onderdeel zijn van een veel bredere transformatie. Wetenschap wordt opener en meer webgebaseerd. Altmetrics geven precies aan die verandering uitdrukking.
Dit artikel verscheen in Informatieprofessional, jrg. 17, nr. 5, pp. 19-22.
Posted by Frank Huysmans on 12 juni 2013 | Posted in beleid, onderzoek, vakpublicaties | Tagged altmetrics, impact, journal impact factor, open access, open data, research assessment
|
De Noorderlingen, van Alex van Warmerdam. Nog nooit gezien? Beslist doen. Plaats van handeling: een nooit afgebouwde, afgelegen woonwijk begin jaren zestig naast een aangeplant dennenbos. Meesterlijk: de scènes waarin postbode Plagge, gezeten aan de rand van een bosvijver, met een fluitketel op een houtvuurtje de nog door hem te bezorgen brieven openstoomt en leest. Waarna hij ze weer dichtlikt en terug in de tas stopt. Zo komt hij te weten dat de zwaar bijziende boswachter onvruchtbaar is. Deze Anton Derkinderen doet verwoede pogingen de postbode op heterdaad te betrappen. Aanvankelijk is de postbode hem te slim af en roept vanuit een boom: ‘Lief jagertje! Maak me dan een kindje!’ Later krijgt de boswachter hem toch te pakken. Maar met de spionerende postbeambte loopt het uiteindelijk beter af. Het is de jager die blind wordt.
De vertrouwenscrisis roept de vraag op of we wel goed genoeg beseffen hoe groot de politieke en economische belangen zijn bij de wereldomspannende informatiestromen. En of het recht wel voldoende weerstand kan bieden aan die belangen. In een doordacht essay, Information consumerism: The price of hypocrisy trekt Evgeny Morozov een interessante parallel tussen de ecologische problematiek en die van de privacy. Zoals we vroeger giftige stoffen door de gootsteen kieperden, weten we nu dat we daarmee onze leefomgeving en dus onszelf schaden. Onze alledaagse omgang met informatie moet dezelfde ethische en zelfkritische dimensie krijgen, aldus Morozov. Informatievaardig en mediawijs moeten we zijn bij het whatsappen, skypen en gmailen. Om te voorkomen dat we net als de boswachter uit De Noorderlingen van bijziend geheel blind worden.
bedrijf (zzp) en site van Frank Huysmans, bijzonder hoogleraar Information Society en onderzoeker/adviseur in media, informatie en communicatie. 